Жиі қойылатын сұрақтарға ҚР ҚМ МКК жауап береді

Қазақстан Республикасының 2022 жылғы 11 шілдедегі №135-VII Заңымен 2023 жылғы 1 қаңтардан бастап Салық кодексінің 341-бабы 1-тармағының 7) тармақшасына Қазақстан Республикасының аумағында жұмыс істейтін қор биржаларының ресми тізімінде осындай дивидендтерді есептеу күніндегі бағалы қағаздар бойынша алынған дивидендтер түріндегі табыстылық түзетуді қолдану бөлігінде өзгерістер енгізілді. Енді бұл түзету KASE үшін Үкіметтің 2022 жылғы 17 қарашадағы №911 қаулысымен және АХҚО Қаржымині мен ҰЭМ-нің Aix үшін 2022 жылғы Бірлескен бұйрығымен айқындалған өлшемдерге сәйкес биржада күнтізбелік жыл ішінде сауда-саттық жүзеге асырылған бағалы қағаздар бойынша дивидендтерге қолданылады (ОКЖ-мен мәмілелер көлемі күнтізбелік айда кемінде 25 млн. мәмілелер саны айына кемінде 50).

Сондай-ақ, аталған баптың 8) тармақшасына өзгеріс енгізілді, бұрын акциялар бойынша төленуге жататын таза табысты бөлу кезінде алынған дивидендтер бойынша түзетуді қолдану үшін бір мезгілде үш шартты орындау талап етілді, енді шарттар алынып тасталды, бірақ босату шегі енгізілді (30 000 АЕК).

Жоспарланған өзгерістерге келетін болсақ, қазір жаңа Салық кодексінің жобасы әзірленуде, ҚР Ұлттық экономика министрлігі жауапты мемлекеттік орган болып табылады. 
 

Салық декларациясы - салық төлеуші салық органына салық кезеңінде алынған кірістер, мүлік пен активтердің болуы туралы мәлімдейтін ресми құжат. 

Декларация салық төлеушінің салық салынатын базаны және есептелген салық сомасын дербес айқындауы үшін ұсынылады.
 

Меншік құқығында бағалы қағаздар болған жағдайда жеке тұлға активтер мен міндеттемелер туралы декларацияны ұсынады (250.00-нысан). Эмитенттері ҚР шегінен тыс тіркелген және қазақстандық және шетелдік қор нарықтарында орналастырылған бағалы қағаздар болған жағдайда ЖТС бойынша Декларация ұсынылады (240.00-нысан). 

Бағалы қағаздарды өткізу кезінде өсім пайда болған жағдайда ЖТС бойынша Декларация (240.00-т.) немесе кірістер мен мүлік туралы Декларация (270.00-т.) табыс етіледі.
 

Эмитенттері ҚР шегінен тыс тіркелген бағалы қағаздарды өткізу кезінде құн өсімінен түсетін табыс туындаған кезде салық салынатын табыс айқындалады, одан 10% ставка бойынша ЖТС есептеледі. Егер осы кірістен ҚР шегінен тыс ЖТС төленген жағдайда, онда бұл салық сомасы шетел салығының есебі ретінде есепке алынуы мүмкін. Сондықтан бұл бөлімде қосарланған салық салу пайда болмайды.

Барлық құжаттарды (құқық белгілеуші, шет мемлекетте ЖТС төлеу туралы анықтама, 15 қыркүйекке дейінгі мерзімде қарыз шарттарын нотариалды куәландыру, мүлікті (антиквариат және т.б.) 15 қыркүйекке дейінгі мерзімде бағалау.

Жеке тұлғаның декларациясын ұсыну бойынша міндеттеме туындаған жыл басынан кейін нотариалды куәландырылған қарыздар бойынша қосымша декларация берілмейді.
 

Декларацияда есепті жылдағы оң айырмасы (өсімнен түскен кіріс) бар Бағалы қағаздар саудасы бойынша барлық операцияларды көрсету қажет. Табыс әкелмейтін операцияларды көрсетудің қажеті жоқ. 

Бағалы қағаздардан, отандық эмитенттерден алынған дивидендтерді көрсетудің қажеті жоқ, өйткені бұл кірісті дивидендтер төлейтін адам (салық агенті) көрсетіп, осы кірістен ЖТС ұстап қалуы керек.

Шетелдік эмитенттердің бағалы қағаздарынан алынған дивидендтер ҚР шегінен тыс дивидендтер түрінде алынған табыс ретінде көрсетілуі тиіс.

Бұл ретте ЖТС салудан мынадай кірістер босатылады:

• ҚР қор биржаларының ресми тізімдеріндегі акцияларды сату кезіндегі құн өсімінен түсетін табыс;
• ҚР қор биржаларының ресми тізімдеріндегі бағалы қағаздар бойынша дивидендтер мен сыйақылар, бұл ретте орталық банкпен жасалатын мәмілелер көлемі күнтізбелік айда кемінде 25 млн теңге және мәмілелер саны айына кемінде 50 теңге болуы тиіс.
• Қазақстан Республикасында құрылған резидент заңды тұлғадағы немесе консорциумдағы акцияларды, қатысу үлестерін сату кезінде құн өсімінен түсетін табыстар:
• акциялар немесе қатысу үлестері сатылған күні салық төлеуші осы акцияларға немесе қатысу үлестеріне үш жылдан астам иелік етеді;
• заңды тұлға-эмитент немесе қатысу үлесі сатылатын заңды тұлға немесе осындай консорциумға қатысу үлесін сататын осындай консорциумға қатысушы жер қойнауын пайдаланушы болып табылмайды;
• жер қойнауын пайдаланушылар (жер қойнауын пайдаланушы) болып табылатын тұлғалардың (тұлғаның) мүлкі эмитент-заңды тұлға немесе қатысу үлесі өткізілетін осындай заңды тұлға активтерінің құнында немесе осындай өткізу күніне қатысу үлесі өткізілетін осындай консорциумға қатысушылар активтерінің жалпы құнында 50 пайыздан аспайды.

Сонымен қатар, бұл табыстар декларацияда көрсетілуі тиіс және ЖТС салудан босатылған жағдайда "Табысты түзету" жолында көрсетіледі
 

Жеке тұлға иеленетін акциялардың барлық түрлері декларациялауға жатады. Салық салу мақсатында инвестициялық пай қорларының пайлары бағалы қағаздар болып танылатындықтан, олар тиісінше 240.00 СЕН-да  көрсетілуге жатады.

250.00 н. ПИҚ-лар үшін жеке бөлім қарастырылған (250.04 08 бөлім). 
 

2025 жылы жеке тұлғаның 2024 жылға дербес салық салуға жататын табыстары мен мүлкі 270.00 нысанында көрсетіледі және 240.00 нысаны жойылады.

1.01.2025 жылдан бастап 4 кезеңге қатысушылар 2025 жылы н. 270.00-ді ұсынады.
 

Жалпыға бірдей декларациялау шеңберінде салық есептілігін тапсыру тәртібін оңайлату жаңа Салық кодексін әзірлеу жөніндегі жұмыс шеңберінде қаралады.

Мемлекеттік кірістер комитетінің сайтында "жалпыға бірдей декларациялау" бөлімінде декларацияларды толтыру бойынша егжей-тегжейлі түсіндірмелер, үлгілер ұсынылған.

Бұл ретте 240.00-нысанның жолдарын толтыру үшін "Салық есептілігі нысандарын және оларды жасау қағидаларын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Премьер-Министрінің бірінші орынбасары – Қазақстан Республикасы Қаржы министрінің 2020 жылғы 20 қаңтардағы №39 бұйрығымен салық есептілігі нысандарын толтыру кезінде басшылық үшін салық есептілігін жасау қағидалары, оның ішінде "Декларация" салық есептілігін жасау қағидалары бекітілді жеке табыс салығы бойынша (240.00-нысан)".
 

2023 жылы 49821 декларация ұсынылды. Декларацияда мүліктік табыс алынған мүлік түрлері бойынша бөлу көзделмеген.